Tüketici Hakem Heyetleri, tüketicinin karşılaşmış olduğu sorunları ve hak maluliyetleri ile ilgili uyuşmazlıkları çözmek için özel yetki ile kurulmuş olan alternatif çözüm yollarından biridir. Kuruluşun amacı tüketicinin dava, yargılama ve mahkeme süreçlerine en az teması ile gecikmeksizin hakkına bir an önce ulaşmasını sağlamaktır.
İllerde “Ticaret İl Müdürlüğü” ilçelerde “Kaymakamlık” bünyesinde oluşturulan “Tüketici Hakem Heyetleri” tüketicinin hak arama yollarını kolaylaştırmakta ve yargının yükünü azaltmaktadır.
Satın alınan ve şikayet konusu olan mal ya da hizmetin değeri 2022 yılı için 15.430 TL’nin altında ise sorunun çözümü için Tüketici Hakem Heyetine başvuru zorunludur. Bu durumda, hakem heyetlerinin aldığı karar bağlayıcıdır.
Tüketici hakem heyetlerinin görev alanını belirleyen başvuru sınırları tüketici uyuşmazlıklarının değerleri açısından her yıl Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından ilan edilen yeniden değerleme oranında tekrar belirlenmektedir. Bu kapsamda 2022 yılı için; [1]
a) 10.280 (onbinikiyüzseksen) Türk Lirasının altında bulunan uyuşmazlıklarda İlçe Tüketici Hakem Heyetlerine,
b) Büyükşehir statüsünde olan illerde 10.280 (onbinikiyüzseksen) Türk Lirası ile 15.430 (onbeşbindörtyüzotuz) Türk Lirası arasındaki uyuşmazlıklarda İl Tüketici Hakem Heyetlerine,
c) Büyükşehir statüsünde olmayan illerin merkezlerinde 15.430 (onbeşbindörtyüzotuz) Türk Lirasının altında bulunan uyuşmazlıklarda İl Tüketici Hakem Heyetlerine,
ç) Büyükşehir statüsünde olmayan illere bağlı ilçelerde 10.280 (onbinikiyüzseksen) Türk Lirası ile 15.430 (onbeşbindörtyüzotuz) Türk Lirası arasındaki uyuşmazlıklarda İl Tüketici Hakem Heyetlerine
başvuru yapılması zorunludur.
2022 yılı için, 15.430 Türk Lirası ve üzerindeki uyuşmazlıkların karara bağlanması amacıyla tüketici hakem heyetlerine başvuru yapılamaz. Söz konusu uyuşmazlıkların çözümü için 6502 sayılı Kanun’un 73/A maddesi kapsamında sırasıyla dava şartı arabuluculuk müessesesine ve tüketici mahkemelerine; tüketici mahkemeleri bulunmayan yerlerde ise asliye hukuk mahkemelerine başvurulması gerekmektedir.
Tüketici İşlemi ise 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında kanuna göre; “Mal veya hizmet piyasalarında kamu tüzel kişileri de dâhil olmak üzere ticari veya mesleki amaçlarla hareket eden veya onun adına ya da hesabına hareket eden gerçek veya tüzel kişiler ile tüketiciler arasında kurulan, eser, taşıma, simsarlık, sigorta, vekâlet, bankacılık ve benzeri sözleşmeler de dâhil olmak üzere her türlü sözleşme ve hukuki işlemdir.”
6502 sayılı Tüketici Korunması Hakkındaki Kanuna göre Ayıplı Mal, Tüketiciye teslimi anında, taraflarca kararlaştırılmış olan örnek ya da modele uygun olmaması ya da objektif olarak sahip olması gereken özellikleri taşımaması nedeniyle sözleşmeye aykırı olan mallardır.
Başvurular, tüketicinin mal ve hizmeti satın aldığı veya tüketicinin ikamet ettiği yerdeki hakem heyetlerine yapılır.
Hakem Heyetlerine yapılan başvurular, başvuru tarih ve sırasına göre en geç 6 ay içinde karara bağlanır. Yapılan başvurunun niteliği, başvurunun konusu, mal veya hizmetin özelliği gibi hususlar dikkate alınarak, karar süresi en fazla altı ay daha uzatılabilir.
Tüketici Hakem Heyeti kararlarının;
- Lehinize olması halinde; verilen karar “mahkeme kararı” hükmünde olup karara satıcı veya sağlayıcının uymaması durumunda İcra Müdürlükleri aracılığı ile kararın uygulanması sağlanabilmektedir.
- Aleyhinize olması halinde ise; karara karşı tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde tüketici hakem heyetinin bulunduğu yerdeki tüketici mahkemesine itiraz edilebilir.
?- Tüketici hakem heyeti tarafından yapılan başvuruya ilişkin henüz karar alınmadan önce tarafların uzlaşması halinde nasıl bir yol izlenmelidir?
Başvuruya konu uyuşmazlığın, tüketici hakem heyeti tarafından karar verilene kadar çözümlenmesi halinde, söz konusu durumun ispatına yönelik bilgi ve belgelerin tüketici hakem heyetine iletilmesi gerekmektedir.
[1] https://ticaret.gov.tr/tuketici/tuketici-hakem-heyetleri
Yazar: Stj. Av. Eda Gündüz
